دانلود مقاله حمام های صخره ای آذربایجان شرقی

دانلود مقاله حمام های صخره ای آذربایجان شرقی

 

مقدمه

دادمداری مهم ترین عامل اقتصاد بخش عظیمی از روستاهای آذربایجان است. دامداران در پی دامهایشان برای یافتن چراگاه های مناسب تابستان ها به ییلاق (مناطق سردسیری و کوهپایه ای) و رسمتان ها به قشلاق (مناطق پست و گرم استان) کوچ می نمایند. از رمان های بسیار دور تعدادی از دامداران که توانسته اند مازاد خوراک دامهایشان را که از دامنه هایشان سرسبز کوهستان های سهند وسبلان تهیه می کردند، برای ماه های سرد زمستان ذخیره نمایند. یکجانشین شده اند. روی کوه ها و دامنه های اطراف آتشفشان سهند و سبلان را لایه ضخیمی از توف آتشفنشانی به شکل هرم (کله قندی) پوشانیده است. این توده ها دارای انسجام کافی بوده و برای کندن و خالی کردن نیز مناسب می باشد. دامداران از قدیم الایام داخل این توده ها را به عنوان طویله، اصطبل و انباری کنده و خالی کرده اند تا در زمستان ها بتوانند دامهایشان را از سرمای گزنده محفوظ دارند، همچنین اتاق های مسکونی خود و خانواده شان را نیز در جوار همان طویله ها و اصطبل ها کنده اند که در زمستان ها با نفس دام هایشان گرم می شود. خوراک و پوشام این مردمان از دام ها تأمین می شده و مازاد تولیدشان برای تهیه دیگر مایحتاج زندگی، که در منطقه قادر به تهیه آن نبوده اند، به شهرها صادر می شده است. آنان برای تهیه و تأمین مسکن، نیازی به مصالح ساختمانی نداشته زیر با شناخت طبیعت آنچه را که می خواسته اند از آن گرفته اند.

در این وجیزه سعی شده چند نمونه از حمام های صخره ای، که در نهایت سادگی و با کارایی کامل و با استفاده از امکانات طبیعی ساخته شده اند، معرفی گردد. در طرح اولیه این حما  ها برای بنیان حمام از کران های طبیعی، برای تأمین آب از چشمه و برای سوخت از بوته های خار و گون استفاده شده است.

معماری صخره ای در آذربایجان

«از دهانه های آتشفاشن سهند و سبلان طی هزاران سال گدازه و مواد مذاب به بیرون جهیده و بر یو هم انباشته شده است، به تدریج در طی هزاران سال بر روی این گدازه ها پوسته ای از سنگ توف با مقاومت های مختلف به وجود آمده است، لایه های نرم این پوسته در طی سالیان، به وسیله برف و باران شسته شده و لایه های سخت تر به صورت کران به اشکال مختلف به وجود آمده است («کندوان» بررسی های تاریخی، سال دوازدهم، ص 187). ترکیب و دانه بندی این کران ها به نوعی است که به سهولت می توان داخل آن را با گلنگ های حفر قنات و چاه مطابق عملکرد مورد نیاز خالی کرد. شکل کران ها در چگونگی حفر فضاهای مورد نیاز تأثیر دارد. در روستای قدیمی حیله ور، که احتمالاً تا دوره مغول مورد استفاده قرار می گرفته، همچنین در روستای سپور در بناب و روستاهای صخره ای (متروکه) در منطقه ارسباران و اردبیل بناها عموماً در یک سطح کنده شده و یک طبقه است ولی در روستاهای کندوان و چراغیل که کران های آن به شکل کله قندی و به ارتقاع بعضاً بیش از 20 متر می باشد. دلایل مختلف از جمله شب روستا و دسترسی از جهات مختلف باعث گردیده که بناها عمدتاً دو طبقه و بعضاً سه تا چهار طبقه ساخته شوند.

حجم فضاهای کنده شده و ارتفاع ان مطابق با شرایط انسانی است و از حفر فضاهای مرتفع و فاقد اشل انسانی پرهیز شده است. فضاهای زندگی عمدتاً به شکل مربع و یا مستطیل نزدیک به دایره یا بیضی است، در مرکز اماکنی مانند مساجد، که به فضاهای عریض تری نیاز بود، ستون یا ستون هایی می ساختند.

در داخل دیواره ها حفره هایی به صورت رف و طاقچه برای نگهداری وسایل مورد نیاز ساکنان تعبیه شده است. شکل پلان ها به علت حفر در دل حوه فاقد گوشه های تخت و تیز می باشد و خطوط پلان منحی و ملایم است.

کران ها به علت فشردگی دانه های تشکیل دهنده و شیب مناسب در مقابل برف و باران مقاومت بالایی دارند، همچنین به علت ضخامت جداره ها و عایق بودن توف هخای تشکیل دهنده در زمستان گرم و در تابستان خنک می باشند.

حمام های صخره ای

حمام های صخره ای ضمن کاری مناسب و مورد انتظار در نهایت سادگی حفر شده است. محل حمام از نظام سنتی محله ای که شامل مسجد، میدان، چشمه (قنات و غیره است پیروی می کند. این حمام ها نیز دارای عناصر اصلی تشکیل دهنده حمام ها؛ یعنی هشتی، سربینه، میاندر، گرم خانه، چشمه آب سرد، خزینه و تون است.

محل قرارگیری

حمام های بررسی شده در حاشیه رودخانه و مشرف به آن ساخته شده اند. در محل قرارگیری حمام، محوطه باز و مسطحی وجود دارد که معمولاً ورودی حمام رو به این محوطه باز و مسطح می باشد. در روستاهای کندوان و عنصر و در یکی از اضلاع این محوطه مسجد واقع شده، ولی در روستای کردآباد به دلیل اینکه حمام خارج از روستا قرار گرفته است در کنار این محوطه مسجد وجود ندارد.

مکان حمام ها طوری انتخاب شده است که بتوان به آسانی به آب دسترسی پیدا کرد. به غیر از حمام روستای کردآباد که آب آن از طریق چشمه ای خودجوش از دل کوه، تأمین می گردد، در سایر حمام ها آب مصرفی حمام از رودخانه تأمین می شود.

تحلیل فضاها

فضاهای تشکیل دهنده حمام های مورد مطالعه دارای نظام مشترکی هستند. هرچند به لحاظ مساحت و جمعیت روستا، فضاها ابعاد متفاوتی به خود می گیرند، شکل و محل فضاها در تمامی آنها یکسان است که در ادامه به آنها اشاره می شود :

ورودی

حمام ها فاقد سر در یا پیش خوان ووردی تعریف شده در محل احداث خود هستند ولی در ابتدای ورود، دارای راهروی باریک و درازی می باشند. (منظور از راهروری ورودی، فضایی است که ما بین درگاه ورود به حمام تا درگاه به سر بینه وجود دارد). محل قرارگیری حمام در محیط طبیعی و محل شکل گیری، تأثیر ثمستقیمی در نوع این ورودی داشته است به طوری که این راهرو گاه دارای مسیری طولانی و در مواردی در حد یک فیلتر کوچک عمل می کند، این تفاوت از چگونگی شکل کوه نشأت می گیرد. در روستای عنصرود به دلیل اینکه کوه های اطراف شیب تندی ندارند و با یک شیب بسیار ملایم شکل گرفته اند، برای رسیدن به حجم حمام باید یک مسیر حرکتی باریک و دراز را طی کرد؛ در حالی که در حمام کردآباد به دلیل شیب تند و صخره مانندی که کوه دارد این فضا در حد یک فیلتر کوچک ورودی است و بیشتر شبیه یک هشتی ورودی است تا راهروی باریک و دراز. این سیستم زمانی است که ما بخواهیم حمام را در داخل کوه ایجاد کنیم، اما اگر شیب، ابعاد، اندازه و نوع دانه بندی کوه این امکان را سلب کند تنها قسمت هایی که امکان احداث داشته، در دل کوه ایجاد گردیده است و در مواردی که محیط اجازه چنین کاری را نداده بخش های مورد نیاز دیگر را با مصالح الحاقی به وجود آورده اند. در روستای کندوان حمام در دامنه کوهی با شیب کم قرار دارد و این موقعیت باعث شده که بخشی از حمام بیرون از کوه و بخشی از آن در دل کوه ساخته شود، ورودی این حمام بر عکس سایر حمام ها با مصلح سنگی و طاق آجری است و برای رسیدن به کف حمام تعدادی پله تعبیه شده است. ولی در حمام های عنصرود و کردآباد کف بیرونی با کف داخل حمام اختلاف سطح چندانی ندارد، در کندوان کف بیرون با کف اختلاف سطحی در حدود 2 متر دارد و کف حمام پایین تر است.

سربینه

بعد از ورودی به وسیله یک درگاه جدا کننده فضای سربینه واقع گردیده است، این فضا دارای هندسه مشخص و منظمی نیست؛ در کندوان تا حدودی شبیه هشت ضلعی است ولی در حمام های عنصرودآباد و کردآباد این فضا به شکل مسنطیل است. در اطراف این قسمت تورفتگی هایی ایجاد شده است که از آنها به عنوان محلی برای تعویض لباس استفاده می شد پوشش این فضا گنبدی سنگی، کنده شده از کوه می باشد.

گرم خانه

وضع موجود حمام ها به گونه ای است که بلافاصله بعد از سربینه وارد گرم خانه می شویم و ما بین این دو فضا مفصل ارتباطی یا فیلتر ورودی وجود ندارد، اما در گذشته ما بین گرم خانه و سربینه میاندر واقع بود که با یک چرخش و بعد از طی مسیری این دو فضا، به همدیگر متصل می گرددی. در همه حمام هیای بررسی شده بدون استثنا این مسیر را مسدود و ورودی دیگری ایجاد کرده اند. و برای فضای میاندر کاربردی جدید ر نظر گرفته اند. گرم خانه نسبت به سایر فضاها حالت بسته تری دارد و کوچک تر از سربینه می­باشد. در دیواره های کناری آن منبع آب سرد و آب گرم وجود دارد. در صورتی که تا قبل از توسعه های چند دهه اخیر منبع آب گرم در حال حاضر متصل به حمام است به عنوان خزینه حمام محسوب می گردید، اما بعد از به وجود آمدن سیستم دوش در حمام ها بالحاق یک بخش جداگانه خزینه را از حمام ها حذف کرده و از محل خزینه به عنوان انبار آب گرم استفاده می کنند؛ به غیر از  حمام عنصرود که پلان منتظمی دراین بخش ندارد در موارد دیگر شکل این بخش تا حدودی شبیه هشت ضعلی است.

محل دوش ها

منتظم ترین قسمت حمام ها بخش الحاقی دوش ها است. این قسمت در عین حال جدیدترین بخش نیز محسوب می گردد که بعد از مبدل شدن سیستم سنتی به سیستم دوش در چند ساله اخیر به حمام ها الحاق گردیده و در همه حمام های بررسی شده دارای ویژگی های یکسان است. این بخ دارای پلان مستطیل شکل است که با استفاده از دیوار سنگی و تاق آجری احداث گردیده است. سطح این قسمت نسبت به سایر قسمت های حمام ایین تر است که علت این اختلاف سطح، هدایت آب مورد نیاز دوشها است.

مصالح

مصالح مورد استفاده در حمام ها شامل سه دسته هستند :

1- خود کوه یا صخره که بخشی از حمام از تراشیدن و کندن درون آن به وجود آمده است و دیواره هایی که با استفاده از سنگ لاشه و قلوه سنگ ساخته شده اند؛ این دیواره ها در بخش های بیرون از کوه احداث شده اند.

2- مصالح آجری که اخیراً و بعد از آمدن سیستم دوش به حمام ها مورد استفاده قرار گرفته است. تمامی تاق های موجود در محل دوش ها با استفاده از آجر و ملات گچ می باشد که روی آن را با اندودی از سیمان پوشانده اند.

3- کف سازی فعلی حمام ها با استفاده از موازییک بوده ولی قبل از موزاییک کف سازی داخل حمام در بخش هایی که صخره سنگ وجود نداشت سنگ فرش بوده است.

 

تعداد صفحات:42

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول پراکنده شده باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت ورد wordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.

دانلود مقاله میراث فرهنگی و نقش آن در جذب توریست

دانلود مقاله میراث فرهنگی و نقش آن در جذب توریست

 

چکیده تحقیق:

در این تحقیق سعی شده که به یکی از راههای افزایش درآمد کشور که پیمان صنعت گردشگری می باشد پرداخته شود این مسأله مورد تحقی و بررسی قرار گیرد.

همچنین سعی شده به گونه ای راههایی مناسب در جهت جذب گردشگر و مشکلات و موانعی که بر سر راه آن وجود دارد مورد بررسی قرار گیرد و با ارائه راهکارهای مناسب قدمی در جهت رفع موانع موجود برداریم. اما این را نیز باید بدانیم که اینگونه مشکلات با حرف و صحبت حل نمی شود و باید به آن جامه عمل بپوشانیم.

همچنین سعی شده است با آوردن پرسشنامه و گرفتن یکسری آمار و ارقام نظر است مردم را نیز مورد بررسی قرار داه ایم. باشد که انشاءا… با انجام این تحقیق توانسته باشیم مشکلات و موانع و راه حل های آن را به درستی بیان نموده باشیم.

فصل اول

کلیات تحقیق

موضوع تحقیق:

میراث فرهنگی و نقش آن در جذب توریست

تعریف موضوع:

 همانگونه که می دانیم آثار باستانی و میراث فرهنگی یک کشور بیان کننده و فرهنگ هویت یک ملت می باشد و فرهنگ نیز به عنوان پدیده ای پویا، از اساسی ترین جنبه های حیات اجتماعی هر جامعه می باشد. در حقیقت همانگونه که افراد شخصیت و هویت خاص خود را دارند چنانچه جامعه را موجودی حقیقی بنگاریم و نه اعتباری، فرهنگ، شخصیت و هویت جامعه را معرفی و مشخص می نماید پس بررسی شیوه های زندگی و چگونگی چهره بی تاریخی مردمی که هزارها سال است در عرصه معینی از زمین به سر می برند و یکی از با نام و نشان ترین و پایدارترین فرهنگهای جهانی را به خود اختصاصش داده اند کار ساده ای نیست.

بدین قرار هر قدر که بداهتاً نام ایران مشخص از نام و خصوصیات ممتاز عناصر انسانی مغالی باشد که در زمانهائی بین سه تا چهار برار سال بیش بدین مملکت پای نهاده اند مسلم است که ساکنان کنونی کشور بدون استثناء از میراثهای مشترک همه مردمی برخوردارند که از کهن ترین روزگاران تا حال در آن به سر برده اند و آثار ماندنی بیشماری در عرصه های مختلف حیات فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، نظامی، و…. بر جای نماده اند.[1]

فرضیه های تحقیق:

• آیا رابطه معناداری بین ضعف توریست و اشتغال وجود دارد؟

• آیا رابطه معناداری بین آثار باستانی و جذب توریست وجود دارد؟

• آیا ربطه معناداری بین فرهنگ یک ملت و جذب توریست وجود دارد؟

• آیا رابطه معناداری بین تاریخ و فرهنگ یک جامعه وجود دارد؟

ضرورت تحقیق:

از چند جهت ارائه این تحقیق لازم است:

• از جمله ضروریات امر را اینگونه می توانیم بیان کنیم که فرهنگ هر کشور ریشه در آثار باستانی و ارزشهای فرهنگی آن دارد.

• بتوانیم با ارائه این تحقیق مشکلات موجود بر سر راه جذب توریست را بررسی نمائیم.

• در صورت شناخت مشکلات راه حلی برای آنان پیدا کنیم.

• چون کشور ما سابقه ای چند بزار ساله دارد و برای آثار باستانی متعددی می باشد پس به مراتب جذب توریست باید افزایش یافته باشد نه کاهش.

هدف تحقیق:

کارها را انگیزه ها پیش می برند و انگیزه نگارنده از این تحقیق نیز یک نگرانی و راهکارهای مناسب جهت استفاده بهینه از میراث فرهنگی می باشد. نگرانیها  غالباً پیامتد تجربه های تلخ است. با دریغ باید گفت که در نیم قرن اخیر بسیاری از جلوه های هستی فرهنگی از یکسو آماج بدسگالیهای بیگانگان و از دیگر سو، دستخوش برخی ندانم کاریهای خود باختگان و بی خردان بوده است. در این رهگذر بسیاری از آثار و پدیده های زندگی پیشینیان ما که می توانست مایه سرفرازی امروزیان باشد از میان رفت. این آثارکه امروزه می توانست در جذب توریست نقشی مهم داشته باشد متأسفانه از میان رفته است و همانطور که می دانیم یکی از راههای نگهداشت هویت فرهنگی مردمان و سرزمینها، شناساندن ارزشهای آن است و کشور ما با سابقه چند بزار ساله و آثار فرهنگی متعدد می تواند سیاهان و جهانگردان را به سمت خود جلب و جذب نماید تا علاوه بر منافع اقتصادی، هویت فرهنگ و ارزشهای فرهنگی را نمایان کند.

مشکلات و محدودیت ها:

کار تحقیق ناشناخته هاست بدیهی است که در این وادی مسائل و مشکلات عدیده ای نهفته است کار محقق نیز در واقع غلبه بر مشکلات و تنگناهای موجود است تا اینکه سرانجام ناشناخته و یا سوال مطروحه به پاسخی کارآمد و مفید منجر شود. در این تحقیق، با توجه به ماهیت و اهداف والای آن، مشکلات نسبتاً زیادی وجود داشت که برخی از آنها به شرح زیر می باشد:

• کمبود شدید منابع اطلاعاتی مکتوب و نتایج تحقیقات مرتبط قبلی

• تنگناهای زمانی و مالی که امکان توسعه جامعه مورد و بررسی و ورود به عمق بیشتر خصایص مورد اندازه گیری را مانع می گردید.

• کمبود وقت نیز عادل دیگری در این رابطه بود.

واژه ها و اصطلاحات این تحقیق:

میراث فرهنگی: آثار بجامانده از پیشینیان که نشانه فرهنگ، اصالت و هویت چند بزار ساله ماست.

توریست: سیاحان و جهانگردانی که از دیگر کشورها جهت آشنائی با میراث فرهنگی و آثار باستانی کشور دیگر به آن کشور می روند.

فرهنگ: ادب و تربیت، دانش، علم و معرفت و مجموعه آداب و رسوم

فصل دوم

ادبیات تحقیق

تاریخچه موضوع:

بررسی شیوه های زندگی و چگونگی چهره های تاریخی مردمی که هزارها سال است در عرصه معینی از زمین به سر می برند و یکی از با نام و نشان ترین و پایدارترین فرهنگ های جهانی را به خود اختصاص داده اند کار ساده ای نیست. به ویژه که اگر چنین مردمی در درازای عمر پرزحمت شود مخاطره های بسیاری را از سر گذرانیده باشند و محیط موصوف و مسکن مألوف آنان نیز در عمر هیچ شکی از دستبرد هجوم های مکرر خارجیان و اغتشاش های کوچک و بزرگ داخلی برکنار نمانده باشد.

بدین قرار هر قدر که بداهتاً نام ایران مشتق از نام و خصوصیات ممتاز عناصر انسانی فعالی باشد که در زمانهائی بین سه تا چهار بزار سال پیش بدین مملکت پای نهاده اند مسلم است که ساکنان کنونی کشور بدون استثناء از میراثهای مشترک همه مردمی برخوردارند که از کهن ترین روزگاران تا حال در آن به سر برده اند و آثار ماندنی بیشماری در عرصه های مختلف حیات فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، نظامی، اجتماعی و… بر جای نهاده اند.[2]

ایران چگونه پدید آمد؟

مقصود از ایران، حتی در مفهوم فلات و نجد، گسترده و میدان جغرافیائی خاصی نیست که فرهنگ ایرانی در آن رواج دارد، چه این خود میدانی همواره گسترده بوده است بلکه کلیت یکپارچه ای است که در هر دو سایه نهاد سیاسی مسلط متبعث از آن که همان نهاد دولت باشد قرار گرفته است. بدین سان و بنا به تعریف فلسفی و جامعه شناختی ملت ایران به عنوان کلی یکپارچه همواره با بعد مکمل خود یعنی دولت ایرانی که مشترکاً در شرایط تاریخی خاصی پدید آمده اند بر روی هم ایران را پدید آورده اند و همراه با جغرافیای تاریخی مربوط کشور ایران را ایجاد کرده اند.

بزاره ها پیش از آنکه ملتی و دولتی و کشوری به نام ایران وجود داشته باشد، تیره ها و قبیله های بسیاری که دارای زبان و فرهنگ ایران بودند را در بر می گرفت.

نام ایران:

با آنکه علی الظاهر لفظ ایران از نام آخرین اقوامی که برای سکونت دائم به این کشور آمده اند استقاق یافته، تفحصی مختصری در تحول لغوی آن بی فایده نمی نماید. قدیمی ترین نشانه ای که از نام سرزمین آریائی ها باقی مانده در اوستاست که اسامی شانزده کشور مسکن اقوام مزبور را بیان می کند که به تعدادی از آنها اشاره ای داریم:

• آیران وراج ت ملکت اریانها 2- باخذی= باختر 3- وهژگان = گرگان 4- رگ= ری5- سخر یا چخر = شاهرود

صرف نظر از اطلاق نام « ایران و بیج» یا « ایران ویژه» بر منطقه ای از سرزمینهای مسکونی این اقوام، آنچه از تفضیل زندگی آنها بر می آید این است که ایرانیان نواحی شرق فلات که سرزمین مشترک خویش را ترک گفته بودند بعدها با شوق و حسرت از آن یاد می کردند و محل تجمع اولیه اقوام آریائی را در صفحات مختلفی چون آسیای مرکزی، ترکمنستان، شمال قفقازیه، شبه جزیره کریحه، اروپای شمالی و برخی دیگر از نواحی نیمکرده شمالی دانسته اند.

اشارت دیگری که در بایست است، این است که سرزمین ایران در خلال هزاره های متمادی نام و هویت تاریخی خود را حفظ کرده علی رغم همه پیشامدهای سوء و حوادث ناموافق، کماکان به صورتی واحد، زنده و مستقل و بر سر پا باقی مانده است.[3]

فرهنگ:

فرهنگ یک قوم یا ملت، به مثابه شخصیت یک فرد، بیانگر هویت جامعه و تعیین کننده نحوه احساس، اندیشه و رفتار اعضای جامعه است. در واقع فرهنگ تجلی ارزشی و بیانگر کیفیت زندگی اجتماعی مردم یک جامعه محسوب شده و از این رو عنایت به آن از اهمیت بسزائی برخوردار است. در این زمینه، امام خمینی در مورد جایگاه و نقش فرهنگ می فرمایند:

« بی شک بالاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد، فرهنگ آن جامعه است. اساساً فرهنگ هر جامعه، هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل می دهد و با انحراف فرهنگ، هر چند جامعه در بعدهای اقتصادی، سیاسی، صنعتی و نظامی قدرتمند و قوی باشد ولی پوچ، پوک و میان تهی است. اگر فرهنگ جامعه ای وابسته و متأثر از فرهنگ مخالف باشد، ناچار دیگر ابعاد آن جامعه، به جانب مخالف گرایش پیدا می کند و بالاخره در آن مستهلک می شود و موجودیت خود را در تمام ابعاد از دست می دهد.» در دنیای امروز مطرح شدن و پرداختن به مسائلی نظیر اشاعه فرهنگی، تمام فرهنگی، تأخر فرهنگی و تجدد فرهنگی، فرهنگ دینی، پویائی فرهنگی و هدایت و مدیریت امور فرهنگی و نظایر آن به ایجاد یا توسعه سازمان ها و مراکز مختلفی منجر شده که بر اساس اهداف و وظایف خویش، به بحث و بررسی، هدایت  برنامه ریزی و سیاستگذاری درباره این مهم می پردازند.[4]

 

تعداد صفحات:44

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول پراکنده شده باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت ورد wordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.