پروژه
حسابداری حاضر حاصل تحقیق و پژوهش در شرکت طاهاکه نمایندگی ماتریکس می
باشد واقع در 30 متری سینما سعدی شیراز می باشد . ضمینه فعالیت این شرکت
برنامه نویسی و تولید نرم افزارهای حسابداری و سخت افزارکامپیوتری می باشد
که بصورت مستمر و تولید زیاد و پخش در بازار فعالیت دارد . این شرکت دارای 3
بخش می باشد .
1 – بخش مدیریت : در این بخش مدیر عامل شرکت می باشد که با نظارت بر کارهای شرکت امورات این شرکت را اداره می کند .
2
– بخش کارگاه : در این بخش CD های خام توسط یک اپراتور درون دستگاه دبلیو
کیتور قرار گرفته و پس از رایت توسط یکی از کارگران با دستگاه مخصوص لیبل
گذاری و بسته بندی می شود . 3 – بخش نرم افزار : در این بخش دو نفر برنامه
نویس به ساخت نرم افزارهای آموزشی و حسابداری مشغول می باشند که پس از
تولید نرم افزار های مفید و مورد نیاز جامعه آنها را به بخش کارگاه انتقال
داده و در آنجا به تولید انبوه میرسانند .
در
این پروژه ابتدا با مفاهیم حسابداری آشنا شده و سپس به بررسی سیستم
حسابداری این شرکت ( سند حسابداری ، دفتر روزنامه ، دفتر کل ، تراز آزمایشی
، ترازنامه ) می پردازیم .
شرح گزارش
شرکت
طاها شیراز از بخش ها و قسمت های مختلفی تشکیل شده است.این شرکت در زمینه
های برنامه نویسی،شبکه،گرافیک و انیمیشن،سخت افزارو آموزش فعالیت می
کند.این شرکت دارای یک بخش به نام بخش سخت افزار می باشد که شامل یک اتاق
می باشد که در این اتاق تمامی وسایل مورد نیاز برای نصب کردن قطعات
کامپیوتر موجود می باشد.
بخش
دیگر این شرکت،بخش نرم افزار می باشد که شامل یک اتاق می باشد با چهار
کامپیوتر که این کامپیوترها به هم شبکه می باشند و در این اتاق برای کارهای
گرافیکی،آموزشی و برنامه نویسی تمهیداتی در نظر گرفته شده است.این شرکت
یکی از شرکت های موفق در زمینه ی فعالیت های گرافیکی و انیمیشن می باشد.
تمامی کامپیوترها و سیستم های این شرکت شبکه می باشند و می توانند از این طریق با هم ارتباط داشته باشند.
تعریف حسابداری
حسابداری دانشی است که موضوعش فهم رویدادهای مالی است.
حسابداری
دانشگاهی عمرش بالغ بر پانصد سال است و با نام لوکا پاچیولی (1495 میلادی)
آغاز شده است. حسابداری مانند هر دانش دیگری در طول عمر پر فراز و نشیب
خود تغییرات زیادی داشته است. از مهمترین تغییرات حسابداری در طول پانصد
سال گذشته تغییر ماهیت نظری آن است. حسابداری دانشگاهی در چهارصد سال اول
عمر خود عمدتاً رویکردی تکنیکی و فنی داشته است. در اوایل قرن بیستم اولین
مباحث نظری در حوزه حسابداری مطرح و وجه علمی بودن آن به مذاق بحث گذاشته
میشود. در طول دهه های آغازین سده بیستم مباحث نظری و فلسفی جدی در خصوص
تعلق حسابداری به یکی از حوزه های معرفت بشری رواج داشته است. این مجادلات
در طرح تخصیص حسابداری به یکی از حوزه های علم یا فن یا هنر به اوج خود
میرسد. در اواسط سده بیستم و با احاطه مکتب پازیتیویسم بر فضای دانشگاهی
جهان، نظریه های حسابداری پازیتیویستی به ظهور میرسد. ضعفهای بنیادین نظریه
های پازیتیویستی در ظرف کمتر از ربع قرن آشکار میشود و حسابداری به تبع
سایر محافل علمی وارد دنیای جدید جُستارهای فلسفی و نظری میشود. طرح
حسابداری انتقادی یا امثال آن نشانه این تحول نظری در حسابداری است.
حسابداری در ایران
حسابداری در ایران در حوزهٔ
نظری تحت تاثیر جریانات پازیتیویسم رشد کمّی زیادی کرده است و پایه گذاری
تحصیلات تکمیلی با این نگاه به حسابداری صورت گرفته و توسعه یافته است. با
این وصف تعریفی از حسابداری در ایران غالب است که مضمون و محتوای آن صرف
نظر از چینش یا تفاوت ظاهری الفاظ آن برای همه دانش آموختگان حسابداری
ایران شناخته شده است. بر اساس این تعریف: حسابداری عبارت است از فرآیند
شناسایی، جمع آوری، ثبت، طبقه بندی، تلخیص، گزارشگری، و تحلیل رویدادهای
مالی یک شخصیت اقتصادی در یک دوره مالی معین بر اساس واحد پول ملی. این
تعریف ترجمهٔ
کاملی است از تعاریف مختلفی که از حسابداری در عصر پازیتیویسم یعنی دهه
های 40 الی 60 سده پیشین در دنیا رواج داشته است.لازم به ذکر است حسابداری
شاخه های گوناگون دارد.
برای
اینکه فردی به سطح بالایی از انگیزش برسد اولا باید تصمیم بگیرد که کار
راانجام دهد (انگیزش ) ثانیا بتواند کار را انجام دهد (توانایی و مهارتهای
انجام کار) و ثالثامواد، وسایل و شرایط مناسب انجام کار را در اختیار داشته
باشد (آمادگی محیط). فقدان هریک از عوامل فوق به عملکرد لطمه می زند.
توانایی بدون انگیزش یا انگیزش بدون توانایی ، تولید سطح بالا را تضمین نمی
کند. از جنبش روابط انسانی دیدگاهی نو در مورد انگیزش پدید آمد.
کارمند فردی تلقی می شد که نگران جنبه های اجتماعی و متقابل میان فرد و شغل
است . اگر محیط مادی وسازمانی خوشایند و مطلوب باشد، کارکنان بسیار
برانگیخته می شوند. رد شیوه های سنتی جنبش روابط انسانی به چیزی منجر شد که
امروزه به رویکرد اقتضایی (CONTINGENCY APPROACH)موسوم
شده است . در بطن اندیشه اقتضایی این مطلب وجود دارد که <عملکرد مطلوب
مشروط به تناسب شایسته میان فرد و شغل است >. عامل انگیزش هم شرایط
اجتماعی و محیطی سازمان است که شغل را می سازد.هدف سازمان از کاربرد این
شیوه ، به حداکثررساندن تناسب میان فرد و شغل است .
حسابداری شرکت طاها
در این شرکت اتاقی به نام حسابداری وجود دارد که کلیه عملیات زیر به دقت در آنجا زیر نظر دو نفر حسابدار کار کشته انجام می شود .
عملیات حسابداری شرکت طاها
ابتدا
توضیحاتی در مورد سیستم حسابداری و نحوه تنظیم اسناد داده می شود و سپس در
مورد سیستم حسابداری این شرکت توضیحاتی آورده می شود .
معادله حسابداری
دارائی ها:
منابع اقتصادی متعلق به یک واحد اقتصادی که انتظار می رود در آینده منفعتی را برای واحد اقتصادی ایجاد نماید، دارائی گویند. دارائی های واحد اقتصادی = حقوق مالی اشخاص نسبت به دارائی های واحد اقتصادی
حقوق مالی اشخاص:
حقوق مالی اشخاص نسبت به دارائی های واحد اقتصادی شامل حقوق مالی مالک و حقوق مالی طلبکاران است.
بدهی:
حقوق مالی اشخاص غیر از مالک نسبت به دارائی های یک واحد اقتصادی را بدهی گویند.
سرمایه:
حق یا ادعای مالک یا مالکین نسبت به دارائی های یک واحد اقتصادی را، سرمایه گویند. معادله حسابداری دارائی = بدهی + سرمایه
انواع دارائی ها:
۱- نقد و بانک: از مهم ترین دارائی های واحد اقتصادی که برای خرید کالاها و پرداخت بدهی ها مورد استفاده قرار می گیرد.
۲- حساب های دریافتنی: واحدهای اقتصادی در قبال ارائه یا فروش دارائی به
طور نسیه، از دیگران طلبکار می شوند. این قبیل دارائی ها را حساب های
دریافتنی گویند. ۳- ملزومات: شامل کالاها و اجناسی است که در جریان فعالیت های واحد اقتصادی خریداری و به مصرف می رسد.
انواع بدهی ها:
۱- حساب های پرداختی: این نوع بدهی در ازای خرید نسیه دارائی یا خدمات از دیگران ایجاد می شود. ۲- وام پرداختی: این نوع بدهی در ازای دریافت وام از مؤسسات اعتباری نظیر بانکها ایجاد می شود.
اهمیت معادله حسابداری
حسابداران برای اینکه رویدادهای مالی مربوط به یک واحد اقتصادی را ثبت و سپس اطلاعات حسابداری را به طور مناسب گزارش کنند؛ باید: ۱- رویدادهای مالی مؤثر بر واحد اقتصادی را شناسائی کنند. ۲- میزان تأثیر هر رویداد مالی را بر اجزای معادله حسابداری ارزیابی و اندازه گیری نمایند.
مثال ۱: رویداد مالی زیر در تعمیرگاه تلویزیون ماهر طی دو ماهه ابتدای سال
1371 انجام شده است .آقای ماهر در فروردین ماه سال ۱۳۷۱ تصمیم به تأسیس
تعمیرگاه تلویزیون گرفت. ابتدا اقدام به دریافت پروانه کسب کرده، سپس در ۱٥
فروردین در بانک، حساب جاری را به نام تعمیرگاه ماهر افتتاح می کند و مبلغ
30000000 ریال به عنوان سرمایه تعمیرگاه به آن حساب واریز می نماد.
تجزیه و تحلیل:
با
تأسیس تعمیرگاه تلویزیون ماهر، یک واحد اقتصادی که به آقای ماهر، تعلق
دارد با شخصیت حسابداری مستقل از آقای ماهر ایجاد می شود و با افتتاح حساب
جاری و واریز 30000000 ریال به این حساب، تعمیرگاه ماهر صاحب یک قلم دارائی
به نام نقد و بانک می باشد.
ترازنامه:
صورتحسابی
است که دارائی ها و بدهی ها و سرمایه ی مالک یک واحد اقتصادی را، در یک
تاریخ معین نشان می دهد. معمولاً در تهیه تراز نامه باید به نکات زیر توجه
کرد: ۱- نوشتن عنوان: عنوان ترازنامه شامل موارد زیر است: الف) نام واحد اقتصادی ب) نام گزارش یا صورتحساب مالی ج) تاریخ گزارش ۲- واحد اندازه گیری: واحد اندازه گیری رویدادهای مالی، پولی رایج هر کشور است. ۳- طرفین ترازنامه: در سمت راست ترازنامه دارائی ها و در سمت چپ بدهی ها و سرمایه مالک نوشته می شود. ٤- ترتیب نوشتن دارائی ها: در ترازنامه دارائی ها به ترتیب قابلیت تبدیل به نقد نوشته می شوند. ٥- ترتیب نوشتن بدهی ها: بدهی های مختلف واحد اقتصادی به ترتیب تاریخ سررسید پرداخت در ترازنامه نوشته می شوند.
۶- موازنه: ترازنامه منطبق بر معادله حسابداری است. بنابراین همیشه بین
جمع دارائی ها و جمع بدهی ها و سرمایه مالک توازن وجود دارد.
نمونه ای از یک ترازنامه در شکل زیر توضیح داده شده است: تعمیرگاه تلویزیون ماهر ترازنامه به تاریخ ۳۱/۲/۱۳۷۱
بدهی ها
دارئیها
حساب های پرداختنی٠٠٠/٥٠٠/1
نقد و بانک ٠٠٠/۷٥٠/٥
وام پرداختنی٠٠٠/٠٠٠/۱٠
حساب های دریافتنی ٠٠٠/۲٥٠
جمع بدهی ها ٠٠٠/٥٠٠/11
ملزومات ٠٠٠/٥٠٠
سرمایه
اثاثه٠٠٠/٠٠٠/۳
سرمایه آقای ماهر٠٠٠/٠٠٠/۳٠
آپارتمان٠٠٠/٠٠٠/۳۲
جمع بدهی ها و سرمایه٠٠٠/٥٠٠/٤۱
جمع دارائی ها٠٠٠/٥٠٠/٤۱
تجزیه و تحلیل و ثبت رویدادهای مالی
حساب:
به
منزله پرونده ای مفصل از تغییراتی است، که در یک دارائی خاص، یک بدهی خاص
یا سرمایه صاحب مؤسسه، طی یک دوره زمانی رخ می دهد و ابزار اصلی ثبت و
خلاصه کردن اطلاعات مالی است. برای اینکه امکان دسترسی به اطلاعات موجود در
حساب ها آسانتر شود، همه حساب های مربوط به یک واحد اقتصادی در یک دفتر
خاص به نام «دفتر کل» نگهداری می شود.
ثبت رویدادهای مالی در حسابها:
برای اینکه اثر هر رویداد مالی را بر اجزای معادله حسابداری نشان دهیم از شکل حساب T استفاده می کنیم، که دارای سه قسمت است: ۱- عنوان حساب ۲- سمت راست یا بدهکار ۳- سمت چپ یا بستانکار
عنوان حساب
بدهکار
بستانکار
قاعده ثبت افزایش و کاهش در حسابها:
افزایش هر دارائی در سمت راست (بدهکار) حساب آن دارائی، ثبت می شود. کاهش هر دارائی در سمت چپ (بستانکار) حساب آن دارائی، ثبت می شود. افزایش هر بدهی و سرمایه مالک در بستانکار حساب مربوط، ثبت می شود. کاهش هر بدهی مالک در بدهکار حساب مربوط، ثبت می شود.
دارائی ها = بدهی ها + سرمایه مالک
مثال) در مثال قبل (تعمیرگاه تلویزیون ماهر)، رویداد مالی ثبت گردید و تجزیه و تحلیل شد. اکنون از روش دیگری استفاده می کنیم.
نخست،
ارقام بدهکار و ارقام بستانکار را جداگانه جمع زده، زیر هر ستون یادداشت و
سپس جمع طرف کوچکتر را از جمع طرف بزرگتر کسر می کنیم؛ به حاصل این تفریق
«مانده حساب» گویند.
ثبت رویدادهای مالی در مدارک و دفاتر حسابداری اسناد و مدارک مثبته:
به
اسناد و مدارکی که دلالت بر وقوع یک معامله یا رویداد مالی مشخص دارد،
«اسناد مثبته» گفته می شود. مانند فاکتور فروش، رسید بانکی، قبض آب و برق و
......
سند حسابداری:
برگه
ای است که اطلاعات مربوط به یک یا چند رویداد مالی قبل از ثبت در دفاتر
حسابداری، در آن نوشته می شود و سپس بر اساس اطلاعات مندرج در سند حسابداری
دفاتر حسابداری تنظیم می گردد.